علوم پنجم ابتدايي  ( بخش هفتم – زمین نا آرام )

 اگر در محل زندگي شما چاه كنده باشند، حتماً ديده ايد كه از داخل آن خاك و سنگ بيرون مي آورند. اين چاه خيلي عميق نيست. اما چاهي كه براي به دست آوردن نفت مي كنند، چند صد متر عمق دارد. ولي هنوز تا مركز زمين فاصله بسيار زيادي دارد. فاصله سطح زمين تا مركز آن حدود 6400 كيلومتر است. دانشمندان حدس مي زنند كه تخم مرغ با زمين ما مشابهت دارد. تخم مرغ سه لايه به نام هاي پوسته، سفيده، و زرده دارد.

زمين هم سه لايه دارد: پوسته، گوشته و هسته.

پوسته زمين
پوسته زمين در مقايسه با كره زمين بسيار نازك است. جنس پوسته از سنگ است. پوسته براي ما بسيار مهم است. نفت، زغال سنگ، گاز و آب و بعضي فلزات در پوسته ی زمین وجود دارد.

گوشته
لايه مياني زمين بسيار كلفت تر و داغ تر از پوسته آن است. دماي گوشته زياد است. دانشمندان معتقدند كه بعضي سنگ هاي اين قسمت نيمه جامد و خمیری شکلند.

هسته
هسته در مركز زمين قرار گرفته و بسيار داغ است. هسته دو قسمت دارد: هسته دروني، هسته بيروني. هر دو قسمت هسته از آهن و فلز ديگري به نام نيكل ساخته شده اند.

آتش فشان
در بعضي نقاط زير پوسته، سنگ ها نرم و داغند. گاهي سنگ ها ذوب مي شوند. اگر اين سنگ هاي ذوب شده راهي به بيرون زمين بيابند، از آن خارج مي شوند و آتش فشان ها را به وجود مي آورند. مخروط آتش فشان ها از موادي به وجود مي آيد كه از دهانه خارج مي شوند. علاوه بر مواد مذاب، مواد جامد و گاز از دهانه آتش فشان ها خارج مي شوند. بعضي از اين گازها سمي و كشنده اند. اگر مواد جامد دانه ريز باشند. به آنها خاكستر مي گويند. يك آتشفشان هميشه فعاليت نمي كند و بعد از مدتي غير فعال مي شود. كوه دماوند یک آتشفشان است و مدت هاست كه ديگر فعاليتي ندارد.

زمين لرزه ( زلزله )
اگر مواد داخل زمین که بر اثر گرمای بسیار زیاد به حالت مذاب در آمده اند نتوانند راهی به بیرون از زمین پیدا کنند زمین لرزه به وجود می آید.در همه جاي سطح زمين خطر زمين لرزه وجود دارد. در بعضي نقاط بيشتر از نقاط ديگر، اتفاق مي افتد. در خرابي هاي حاصل از زمين لرزه، تنها شديد يا ضعيف بودن زمين لرزه دخالت ندارد بلكه استحكام زمين و ساختمان ها نيز مهم است.

هنگام زمين لرزه چه بايد كرد؟ در هنگام زمين لرزه آرامش و خونسردي خود را حفظ كنيد وکارهای زیر را انجام دهید:

به كنار ديوارهاي داخلي برويد. زير ميزهاي محكم قرار بگيريد.

داخل راهروهاي كم وسعت برويد و داخل چارچوب در بايستيد.

و از این محل ها دوري كنيد: آشپزخانه – زير سقف هاي وسيع – كتابخانه و قفسه و كنار ديوارهاي داخلي.

پرسش هاي بخش 7

1- كدام لايه زمين كم ترين ضخامت را دارد؟                       گوشته                    پوسته                   هسته

2- منابع معدني را در كدام لايه زمين مي توان يافت؟          گوشته                    پوسته                   هسته

3- كدام لايه زمين از مواد نيمه جامد تشكيل يافته است؟    گوشته                    پوسته                   هسته

4- کدام لایه ی زمین از آهن و نيكل ساخته شده است؟      گوشته                    پوسته                   هسته            

سؤالات تشريحي

1- چرا در زمين چاه مي كنند؟  براي رسيدن به آب و نفت در زمين چاه مي كنند.

2- مواد معدنی ، نفت، آب و ذغال سنگ در كدام قسمت زمين قرار دارند؟  در قسمت پوسته

3- پوسته زمين با گوشته چه تفاوتي دارد؟ پوسته نازك تر است و گوشته گرماي بسيار زيادتري از پوسته دارد. سنگ ها در گوشته به حالت مذاب و خميري هستند.

4- هسته در كدام قسمت زمين است؟ جنس آن از چيست؟  در قسمت مركزي زمين و جنس آن از آهن و نيكل است.

5- آتشفشان ها چگونه ايجاد مي شوند؟  وقتي گرماي مواد مذاب زمين زياد شود حجم بيشتري پيدا مي كنند. ناگزير براي خروج از زمين از قسمت هايي كه احتمالاً پوسته نازك تر است، خارج مي شوند.

 6- ازدهانه آتشفشان ها چه چيزهايي خارج مي شود؟  مواد مذاب، موادجامد و گاز. گاهي مواد جامد آن قدر ريز هستند كه به آنها خاكستر مي گويند. گازها نيز ممكن است سمي و كشنده باشند.                

7- زمين لرزه چگونه ايجاد مي شود؟ اگر مواد داخل زمین که بر اثر گرمای بسیار زیاد به حالت مذاب در آمده اند نتوانند راهی به بیرون از زمین پیدا کنند زمین لرزه به وجود می آید.              

8- زمين لرزه در چه جاهائي خرابي بيشتري به بار مي آورد؟  در جايي كه خانه ها گلي و سست باشند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: