علوم پنجم ابتدايي ( بخش هشتم – جانداران ساده )
به جز گياهان و جانوران، جانداران ديگری نيز هستند كه حركت مي كنند و براي رشد به غذا نياز دارند و تنفس مي كنند. اين جانداران كه بعضي از صفات گياهان و بعضي از صفات جانوران را دارند آغازيان یا جانداران ساده ناميده مي شوند.
آغازيان ساختمان بدني ساده دارند و به علت كوچكي فقط با ميكروسكوپ ديده مي شوند. بعضي مانند باكتري فقط يك سلول دارند و بعضي ديگر پر سلولي هستند. آغازيان به شكل زير طبقه بندي شده اند:
- جلبك ها، جانداران گياه مانند:
جلبك ها به دليل آنكه بدنشان از گياهان ساده تر است در گروه جانداران ساده قرار گرفته اند ولي آنها نيز سبزينه يا كلروفيل دارند. جلبك ها به رنگ هاي قرمز، سبز يا قهوه اي ديده مي شود. بيشتر جلبك هايي که در آب زندگي مي كنند تك سلولي هستند اما انواع پرسلولي نيز دارند. طول برخي از جلبك هاي پرسلولي دريايي به 60 متر مي رسد.
فايده ها : جلبك ها غذاي جانوران آبزي هستند. از جلبك هاي دريايي موادي به دست مي آيد كه در صنعت مانند بستني سازي و تهيه خمير دندان به كار مي رود.
- باكتري ها:
باكتري ها فراوان ترين جانداران روي زمين هستند. بعضي در آب، بعضي در خاك و بعضي در داخل يا روي بدن گياهان و جانوران زندگي مي كنند. به طور كلي در هر كجا كه موجود زنده باشد، باكتري ها نيز يافت مي شوند. در روي دست شما تعداد زيادي باكتري وجود دارد ولي شما نمي بينيد. باكتري ها فقط يك سلول بسيار كوچك هستند. باكتري ها به اشكال كروي، خميده و ميله اي ديده مي شوند.
فايده ها :
1- درست كردن كود كه يكي از كارهاي مفيد با كتري هاي داخل خاك است. بعضي باكتري ها بدن موجودات زنده را تجزيه مي كنند و مواد آنها را به خاك مي دهند و گياهان اين مواد را مصرف مي كنند.
2-انسان از هزاران سال پيش بدون شناخت باكتري ها از آنها استفاده كرده و از آنها براي تبديل بعضي ميوه ها (مانند انگور) به سركه يا تبديل شير به ماست استفاده كرده است.
توليد مثل : باكتري ها نيز توليد مثل مي كنند. از يك باكتري به دو باكتري و بعد از دو باکتری به 4 باكتري و به همين شكل به سرعت تقسيم ادامه مي يابد. توليد مثل آنها گاه زياد و گاه كم است.
- قارچ ها :
قارچ ها موجودات زنده اي هستند كه مانند گياهان در يك جا ساكن هستند اما چون سبزينه ندارند نمي توانند غذا سازي كنند و به انواع مختلف مانند كپك ها و قارچ هاي چتري تقسيم مي شوند.
كپك ها : كپك ها در روي نان و ميوه و مربا ديده مي شوند. كپك نوعي قارچ است كه ميوه يا چيزهاي ديگر را تجزيه كرده و مصرف مي كند.
قارچ هاي چتري : قارچ هاي چتري روي چوب هاي پوسيده تنه درختان يا روي خاك ديده مي شود. بيشتر قارچ هاي چتري كه در طبيعت يافت مي شوند سمي هستند ولي در ميان آنها انواع خوراكي هم وجود دارد. قارچ ها به وسيله سلول هاي بسيار ريزي به نام هاگ توليد مثل مي كنند. هاگ در اندامي به نام هاگدان توليد مي شوند و پس از رسيدن با پاره كردن ديواره ی هاگدان آزاد مي شوند. اين هاگ ها همراه باد يا آب به نقاط مختلف مي روند. در هر جا كه شرایط مناسبي داشته باشند، رشد كرده و قارچ هاي ديگري را به وجود مي آورند.
فايده ها : قارچ ها اهميت فراواني دارند. بعضي از آنها بسيار كوچك هستند و مانند باكتري، بدن گياهان و جانوران مرده را تجزيه مي كنند تا مواد مورد نياز خود را جذب كنند. موادي كه از تجزيه گياهان و جانوران مرده به دست مي آيد، به خاك بر مي گردد و دوباره وسيله مصرف گياهان مي شود. ما بعضي قارچ ها را مي خوريم و از نوعی قارچ دارویی به نام پنی سیلین تولید می شود.
ضررها : انواعي از قارچ ها انگل گياهان يا جانوران مي شوند. اين قارچ ها به گياهاني مانند گندم، سيب زميني و بعضي از ميوه ها زيان مي رسانند. بعضي قارچ ها هم باعث بروز بيماري پوستي مي شوند.
مخمّر: مخمّر قارچ ذره بيني است كه در خمير ترش نانوايي موجود است و توسط نانواها جهت پخت نان به كار گرفته مي شود.
پرسش هاي بخش 8
1- بدن موجودات زنده تك سلولي چگونه است؟ بسيار ساده است و فقط از يك سلول ساخته شده است.
2- كدام دسته از جانوران در گروه جانداران ساده طبقه بندي مي شوند؟ باكتري ها، قارچ ها و جلبك ها در گروه جانداران ساده قرار دارند.
3- جلبك چيست؟ جاندارانی گیاه مانند هستند که ساختمان بدن آن ها از گياهان ساده تر است. كلروفيل دارند و براي خود غذا مي سازند.
4- جلبك ها در كجا زندگي مي كنند؟ بيشتر جلبك ها در آب زندگي مي كنند و تك سلولي هستند.
5- جلبك ها در چه جاهايي مي رويند؟ در آب هاي شور و شيرين
6- باكتري ها در كجا زندگي مي كنند؟ باكتري ها در همه جا، آب، هوا، خاك و بدن جانداران زندگي مي كنند.
7- اندازه باكتري ها چقدر است؟ بسيار كوچك هستند به طوري كه در يك نقطه به اندازه سر سوزن 250 هزار باكتري جا مي گيرد.
8- باكتري ها چند نوع هستند؟ دو نوع هستند. ممكن است مفيد يا مضر باشند. باكتري هاي مفيد بقاياي موجودات زنده را تجزيه مي كنند و دوباره براي گياه قابل استفاده مي كنند. از باكتري هاي مفيد براي ساختن دارو و توليد مواد غذايي استفاده مي كنند. باكتري هاي مضر باعث بيماري و فاسد شدن غذا مي شوند.
9- باكتري ها چگونه توليد مثل مي كنند؟ با تقسيم شدن سلول زياد مي شوند.
10- قارچ ها چه ويژگي هايي دارند؟ قارچ ها كلروفيل يا سبزينه ندارند و نمي توانند براي خود غذا بسازند. قارچ ها از بدن گياهان و جانوران غذاي خود را تأمين مي كنند.
11- قارچ چتري كجا زندگي مي كند؟ روي چوب هاي پوسيده ی تنه درختان يا مواد پوسيده ديگر زندگي مي كند.
12- قارچ ها در چه شرايطي بهتر رشد مي كنند؟ قارچ ها در هواي مرطوب بهتر رشد مي كنند.
13- قارچ ها چه تفاوتي با گياهان دارند؟ قارچ ها كلروفيل يا سبزينه ندارند و نمي توانند براي خود غذا بسازند.
14- مخمرها از گروه كدام جانداران هستند؟ از جانداران ساده و در گروه قارچ ها هستند.
15- جلبك ها چگونه توليد مثل مي كنند؟ گاهي با قطعه قطعه شدن و گاهي مانند گياهان از تركيب سلول هاي نر و ماده جلبك جديد ايجاد مي شود.
16- مهم ترين عامل وجود باكتري ها و قارچ ها در طبيعت چيست؟ باكتري ها و قارچ ها بقاياي موجودات زنده را تجزيه مي كنند و اين مواد را براي گياهان و ساير جانداران قابل استفاده مي كنند.
17- چه موادي مي شناسيد كه در اثر وجود باكتري ها ايجاد مي شوند؟ ماست، سركه
نظرات شما عزیزان:
موضوعات مرتبط: پایه پنجم ، مطالب آموزشی علوم تجربی ، نمونه سوالات علوم تجربی ، پایه پنجم ، ،
برچسب‌ها:
آمار
وب سایت: